وحید کارهایش را آنچنان منظم و دقیق و با احتیاط انجام میداد که به راحتی می توان اصول اش را استخراج کرد. شعار وحید این بود که مبارزه باید اسلامی و خدایی و با خلوص نیت باشد. بر روی همین اصل، اولین دعای کمیل را در دانشگاه های مشهد راه انداخت. آن هم قبل از انقلاب.
اعتقاد راسخ وحید به مبانی اسلام و امور مذهبی و رعایت اخلاق اسلامی مهمترین ویژگی شخصیتی وحید بود که دوستان زیادی را دور او جمع می کرد.
خیلی از روزها حالم خوب است. از همان اول که بلند می شوم، صبحانه را با اشتها می خورم و تا پایم را بیرون نگذاشته ام همه چیز خوب است.
امروز هم یکی از همین روزهاست. هم حالم خوب است، هم هوا خوب و عالی است. باران نَمی زده و بوی خاک همه وجودم را می گیرد. توی پارکینگ آقای همسایه را می بینم. جلو می روم، سلام می کنم و همین طور که دستش را در دست دارم، حالش را می پرسم.
سلام، بد نیستم ... اِی آقا! دیگه با این اوضاع مگه حال و احوالی برای آدم می مونه...
با تعجب می گویم: چطور مگه، طوری شده؟ میتونم کمکی بکنم؟
بَه، انگار شما توی این شهر زندگی نمی کنید! شاید هم همه چیز برای شما روبراه است...
چون حکومت اسلام حکومت قانون است، قانون شناسان، و از آن بالاتر دین شناسان، یعنى فقها، باید متصدى آن باشند. ایشان هستند که بر تمام امور اجرایى و ادارى و برنامه ریزى کشور مراقبت دارند. فقها در اجراى احکام الهى امین هستند. در اخذ مالیات، حفظ مرزها، اجراى حدود امینند. نباید بگذارند قوانین اسلام معطل بماند، یا در اجراى آن کم و زیاد شود. اگر فقیه بخواهد شخص زانى را حد بزند، با همان ترتیب خاص که معین شده باید بیاورد در میان مردم و صد تازیانه بزند. حق ندارد یک تازیانه اضافه بزند، یا ناسزا بگوید، یک سیلى بزند، یا یک روز او را حبس کند. همچنین اگر به اخذ مالیات پرداخت، باید روى موازین اسلام، یعنى بر وفق قانون اسلام عمل کند. حق ندارد یک شاهى اضافه بگیرد. نباید بگذارد در بیت المال هرج و مرج واقع شود، و یک شاهى ضایع گردد. اگر فقیهى بر خلاف موازین اسلام کارى انجام داد نعوذ باللَّه فسقى مرتکب شد، خود به خود از حکومت منعزل است، زیرا از امانتدارى ساقط شده است.
حاکم در حقیقت قانون است. همه در امان قانونند، در پناه قانون اسلامند. مردم و مسلمانان در دایره مقررات شرعى آزادند، یعنى بعد از آنکه طبق مقررات شرعى عمل کردند، کسى حق ندارد بگوید اینجا بنشین یا آنجا برو.
امام صادق دستور مى دهند که ملت اسلام در امور خود نباید به سلاطین و حکام جور و قضاتى که از عمال آنها هستند رجوع کنند؛ هر چند حق ثابت داشته باشند و بخواهند براى احقاق و گرفتن آن اقدام کنند. مسلمان اگر پسر او را کشته اند یا خانه اش را غارت کرده اند، باز حق ندارد به حکام جور براى دادرسى مراجعه کند. همچنین، اگر طلبکار است و شاهد زنده در دست دارد، نمى تواند به قضات سرسپرده و عمال ظلمه مراجعه نماید. هرگاه در چنین مواردى به آنها رجوع کرد، به «طاغوت»؛ یعنى قدرتهاى ناروا روى آورده است. و در صورتى که به وسیله این قدرتها و دستگاههاى ناروا به حقوق مسلم خویش نایل آمد، فإنما یأخذه سُحْتاً و إن کان حقا ثابتاً له؛ به حرام دست پیدا کرده، و حق ندارد در آن تصرف کند. حتى بعضى از فقها در «عین شخصى» گفته اند که مثلًا اگر عباى شما را بردند و شما به وسیله حکام جور پس گرفتید، نمى توانید در آن تصرف کنید. ما اگر به این حکم قائل نباشیم، دیگر در کلیات، یعنى در «عین کلى» شک نداریم. مثلًا در اینکه اگر کسى طلبکار بود و براى گرفتن حق خود به مرجع و مقامى غیر از آنکه خدا قرار داده مراجعه و طلب خود را به وسیله او وصول کرد، تصرف در آن جایز نیست. و موازین شرع همین را اقتضا مى کند.
چگونه ممکن است جامعه ای به دستاویز اینکه دل انسان باید پاک باشد و ارزش برای عمل نیست، با هرج و مرج زندگی کند و به سعادت برسد؟ و چگونه ممکن است کردار و گفتار ناپاک، دلی پاک بپروراند یا از دل پاک کردار و گفتار ناپاک ترشح نماید؟ خدای تعالی در کتاب خود می فرماید:"پاکان از آن پاکان و ناپاکان از آن ناپاکانند".
برای بررسی این مسأله، ابتدا باید به دقت تعریف و ویژگی های «نظام استبدادی و دیکتاتوری» را شناخت، سپس نسبت آن را با «حکومت دینی» سنجید. در مورد اینکه تعریف دقیق و مشخصه های نظام دیکتاتوری چیست، دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. در اینجا می توان به چند کاربرد و ویژگی های مهم و از نظامهای استبدادی اشاره کرد.
امام خمینی (ره) درباره ی اختیارات حکومتی معصومان (ع) می فرماید:
«این توهم که اختیارات حکومتی رسول اکرم (ص) بیشتر از حضرت امیر (ع) بود یا اختیارات حکومتی حضرت امیر (ع) بیش از فقیه است، باطل و غلط است. البته فضایل حضرت رسول اکرم (ص) بیش از همه عالم است و بعد از ایشان فضایل حضرت امیر (ع) از همه بیشتر است لکن زیادی فضایل معنوی اختیارات حکومتی را افزایش نمی‌دهد. همان اختیارات و ولایتی که حضرت رسول و دیگر ائمه، صلوات الله علیهم در تدارک و بسیج سپاه داشتند، تعیین ولات و استانداران، گرفتن مالیات و صرف آن در مصالح مسلمانان داشتند، خداوند همان اختیارات را برای حکومت فعلی قرار داده است؛ منتهی شخص معینی نیست روی عنوان «عالم عادل» است.
ای مردم! در راه راست، از کمی، روندگان نهراسید، زیرا اکثریت مردم بر گرد سفره ای جمع شدند که سیری آن کوتاه، و گرسنگی آن طولانی است.
ای مردم! همه افراد جامعه در خشنودی و خشم شریک می باشند، چنان که شتر مادّه ثمود را، یک نفر دست و پا برید، اما عذاب آن تمام قوم ثمود را گرفت، زیرا همگی آن را پسندیدند.
با بچه های مسجدمون قرار گذاشتیم که چندتا کتاب درباره‌ی دفاع مقدس و شهدا بگیریم و بخونیم و نکات برجسته اش رو به هم بگیم و از شهدا برای خودمان الگو بگیریم. تونستم چند تا کتاب تو نمایشگاه تهیه کنم (چون خدا رو شکر کتابای دفاع مقدس خیلی ارزون هستن) و بین بچه ها توزیع کنم. به بچه ها کتاب ها رو دادم فقط مونده بود دوتا کتاب، فرمانده من و زنده باد کمیل. که کتاب زنده باد کمیل نصیب خودم شد.
اسم این کتاب رو توی گفته های رهبر انقلاب در مورد کتاب های دفاع مقدس شنیده بودم. اصلاً به خاطر همین خریدمش.
فکر کنم اولین باری بود که کتاب در زمینه دفاع مقدس می خوندم. اولش زیاد برام جالب نبود اما چون با بچه ها قرار گذاشته بودیم و کتاب هم کتاب کوچیکی بود بالاخره مجبور شدم بخونمش. از وسطای کتاب خیلی جذاب شد و تا آخرش رو خوندم. خیلی جالب بود که نویسنده جو جبهه رو جوری نشون می داد که انگار رفتن تفریح. مثلاً به این قسمت کتاب توجه کنید:
«بچه ها سریع با سنگ های بزرگ جلوی جریان آب رودخانه را گرفتند و با کُند شدن جریان آب محل مناسبی برای شنا و آب تنی درست شد. همه زدیم به آب. در حال آب تنی بودیم که برادر رنجه به همراه سلسله پور آمدند و گفتند که ناهار حاضر است؛ بیایید. تازه حرفشان تمام شده بود که چند تن از بچه ها، آن ها را از پشت هُل دادند و داخل آب انداختند؛ در آب حسابی حال کردیم. سلسله پور می گفت:«خوب حالا دیگه مسئول گروهان را آب می دید! باشه! یه آشی برایتان بپزم که... »بچه ها هم زدند زیر خنده.»
انجمن اسلامی پزشکان باب آشنایی وحید شد با متفکران مسلمان انقلاب. استاد مطهری، دکتر بهشتی، آیت الله خامنه ای، دکتر شریعتی و... نظریه پردازان انقلاب اسلامی و اسلام ناب. وحید علاقه عجیبی به استاد مطهری داشت. کمتر روزی بود که صفحاتی از اندیشه های استاد را ورق نزند.
وقتی شهید مطهری مباحث مربوط به التقاط مجاهدین را مطرح کد، وحید هم در مشهد مجموعه مباحث اعتقادی اش را شروع کرد: شفاعت، زهد، توکل و ... چیزهایی که مجاهدین توی جزوات شان زیرسوال می بردند.
وقتی خبر فوت یکی از علمای برجسته ی اراک (حاج آقا صابر) - که زائر نجف بود - منتشر می شود، مردم در دریایی از اندوه و حزن فرو می روند و با فکری پریشان و حالی منقلب، در حالی که تصمیم داشتند مجلس ختم منعقد کنند، خدمت آقانورالدین می رسند و می گویند: طبق اطلاعات واصله، عالم بزرگوار حاج آقا صابر از دنیا رفته است.
اگر فرد لایقى که داراى این دو خصلت باشد(علم به قانون و عدالت) به پا خاست و تشکیل حکومت داد، همان ولایتى را که حضرت رسول اکرم (ص) در امر اداره جامعه داشت دارا مى باشد؛ و بر همه مردم لازم است که از او اطاعت کنند.
این توهم که اختیارات حکومتى رسول اکرم (ص) بیشتر از حضرت امیر (ع) بود، یا اختیارات حکومتى حضرت امیر (ع) بیش از فقیه است، باطل و غلط است.
* هر چه در خانه بود مال همه بود. رسم دانگی و سهمی خرج کردن دانشجویان در خانه وحید معنا نداشت؛ یعنی او اجازه نمی داد. هرکس هر چه خرج می کرد باید پولش را می گرفت.
* بیشتر غذایش را انواع تخم مرغ تشکیل می داد: نیم رو، آب پز، خاگینه و ... می گفت همین ده دقیقه را که می خواهم غذا درست کنم می گذارم برای کتاب خواندن یا جلسات. زندگی ساده وحید را هر کس می دید تصور نمی کرد که خانواده پول داری داشته باشد.
اگر اساتید دانشگاه فقط همّشان این باشد که درس بگویند- البته در دانشگاه هاى سابق ما، درس هم درست نبود. اگر بود، ما این قدر عقب نمانده بودیم از دانش هم. حالا ما فرض مى کنیم که خیر، خوب حالا هم ان شاء اللَّه خوب است- فقط بنایشان بر این باشد که تعلیم کنند اینها را، پهلویش تربیت نباشد، تربیت معنوى نباشد، از دانشگاه آنها مى آید بیرون که فساد مى کنند. حوزه هاى علمى هم همین طور است. اگر در حوزه هاى علمى قدیمى تهذیب نباشد، اخلاق نباشد، آموزش معنوى نباشد، فقط آموزش علمى باشد، فقط علم در کار باشد، آنجا هم افرادى از آن خواهند بیرون بیاید که دنیا را هلاک مى کنند، به هم مى زنند.
گاهى در کتابها و روزنامه هایشان مى نویسند که احکام جزایى اسلام احکام خشنى است! حتى یک نفر با کمال بى آبرویى نوشته بود احکام خشنى است که از اعراب پیدا شده است! این خشونت عرب است که این گونه احکام آورده است! من تعجب مى کنم اینها چگونه فکر مى کنند! از طرفى اگر براى ده گرم هروئین چندین نفر را بکشند مى گویند قانون است! ... وقتى این قوانین خلاف انسانى جعل مى شود، به نام اینکه مى خواهند جلو فساد را بگیرند، خشونت ندارد! من نمى گویم هروئین بفروشند، لکن مجازاتش این نیست.
«ولایت فقیه» تعبیر عامى است که به «مطلق» و «مقید» تقسیم پذیر است. بنابراین «ولایت مطلقه فقیه»، از نظر مفهومى یکى از اقسام «ولایت فقیه» شناخته مى شود. البته معنایى که به طور معمول امروز، از کاربرد واژه «ولایت فقیه» استفاده مى شود، همان «ولایت مطلقه فقیه» است و با آن تفاوتى ندارد. راز این مسأله، در توضیح معناى آن آشکار خواهد شد.
ولایت مطلقه فقیه در فقه شیعه به دو معنا استعمال مى شود:
1. ولایت فقیه، منحصر به ولایت بر قضا، محجورین و ... نیست؛ بلکه شامل زعامت و رهبرى سیاسى و اجتماعى نیز مى شود.
2. اختیارات «ولى امر» در زمامدارى منحصر به اجراى احکام اولیه و ثانویه نیست؛ به عبارت دیگر وظیفه او، رهبرى جامعه به گونه اى است که مصالح جامعه، در پرتو هدایت هاى الهى، به خوبى تأمین شود و نیازمندى هاى متنوّع و تغییرپذیر جامعه، در شرایط مختلف تفویت نشود و جامعه از رشد و ترقى باز نماند.
هنگامی که زنا آشکار شود، مرگ ناگهانی فراوان می شود
و زمانی که کم فروشی کنند، خدا آنان را با قحطی و کمبودِ محصولات عذاب می کند
و هنگامی که زکات نپردازند زمین نیز آنان را از زراعت، میوه ها و معادن خود محروم می کند
شرع و عقل حکم مى کند که نگذاریم وضع حکومتها به همین صورت ضد اسلامى یا غیر اسلامى ادامه پیدا کند. دلایل این کار واضح است:
چون برقرارى نظام سیاسى غیر اسلامى به معناى بى اجرا ماندن نظام سیاسى اسلام است.
همچنین به این دلیل که هر نظام سیاسىِ غیر اسلامى نظامى شرک آمیز است، چون حاکمش «طاغوت» است؛ و ما موظفیم آثار شرک را از جامعه مسلمانان و از حیات آنان دور کنیم و از بین ببریم.
پرسش: نقش مردم در سیاست گذاری های و اجرای قوانین، در حکومت دینی تا چه اندازه است و در مقام تعارض آرا و اندیشه ی مردم با حاکمان، وظیفه چیست؟
در حکومت دینی، مردم در قانون گذاری، سیاست گذاری و اجرای قوانین، نقش جدی و فعالی دارند. به عنوان نمونه مردم از طریق انتخاب نمایندگان مجلس، در قانون و سیاست گذاری های کلان جامعه دخالت می کنند. با انتخاب نمایندگان شوراها، در سیاست گذاری های جمعی دخالت می کنند. با انتخاب نمایندگان مجلس خبرگان، در تعیین رهبری و نظارت بر او و با انتخاب رئیس جمهور، بالاترین مقام مملکتی را - پس از رهبر - بر می گزینند.
