مرحوم آیت الله آقانورالدین به موقعیت شناسی اهمیت می دادند و قائل بودند که هر کار خوبی را باید در فرصت مناسب انجام داد و اگر در غیر وقتش انجام شود، نتیجه ی مطلوب نخواهد داشت. برای اثبات این مدعا به حکایت ذیل تمثل می جست:
در زمان شاه عباس شعرا اشعاری می گفتند و شاه عباس صله می داد. روزی
بر اساس درک عمیقِ واقعیتِ نابسامانِ اجتماعی، امام باقر(ع) موضع گیریِ خصمانه خود را در برابر قدرت های فکری و فرهنگی، یعنی شعرا و علمای خود فروخته - که آفرینندگان جو ناسالم فکر اجتماعند- بر ملا می سازد و
متن حدیث یاد شده چنین است: «سیّئة تسؤک خیر من حسنة تعجبک؛ گناهی که تو را اندوهگین کند نزد خداوند بهتر است از کار نیکی که باعث غرور و خودپسندی تو شود(1)»
درتوضیح، این حدیث چند گونه گفته شده است:
الف) وقتی انسان مرتکب رفتار زشتی شد و به دنبال آن غمگین و شرمنده شده، چه بسا همین شرمندگی باعث می شود که دست از آن کار کشیده و به سوی نیکی ها بازگردد؛ ولی وقتی از کار نیک خود دچار اعجاب و غرور شده، باعث می شود که بر خود ببالد و درنتیجه درجا بزند و از قدم های بعدی دست بکشد.
خدایا مرا لحظه ای به خود وامگذار چرا که حجاب ها قلبم را گرفته و نمی گذارند تا تو را ببینم اما با تمام اوصاف از تو می خواهم که مرگ پرافتخاری که همانا شهادت نظیر مردان پاک است نصیبم گردان زیرا که میدانی امثال ما از مردن هراسی ندارند و پنداری چون شمع ذوب می شویم اما از این می ترسیم بعد از ما ایمان را سَر ببُرند و اگر هم نسوزیم که روشنایی می رود و جای خود را به شب می سپارد چه باید کرد هم بایستی امروز شهید شویم تا فردا بماند و هم باید بمانیم که فردا شهید نشود، خدایا، بارالها نکند وارثان خون شهیدان در راهشان گام نزنند خطابم بیشتر با دولت مردان ماست که نکند شیطان های کوچک با خون این فرزندان عزیز خان شوند و نکند زمینِ خونرنگ به تسخیر هواداران نیرنگ درآید و شهادت این عزیزان پایگاه دنائت آنها شود و درخت فداکاریشان را صاحبان ریاکاری بهره جویند و بالاخره ثمره جنگ یارانمان به چنگ فرنگی مسلکان افتد و خونین کفنان در غربت بمیرند تا خوش باوران غرب کام گیرند، نه، نه خدایا، پروردگارا هرگز، هرگز.
گرفتاری همه ما برای این است که ما تزکیه نشده ایم، تربیت نشدیم. عالم شدند، تربیت نشدند. دانشمند شده اند، تربیت نشده اند، تفکراتشان عمیق است، لکن تربیت نشده اند و آن خطری که از عالمی که تربیت نشده است و تزکیه نشده است بر بشر وارد می شود آن خطر از خطر مغول بالاتر است.
غایت بعثت این تزکیه است، غایت آمدن انبیا، این تزکیه است و دنبالش آن تعلیم. اگر نفوسی تزکیه نشده و تربیت نشده وارد بشوند در هر صحنه، در صحنه توحید، در صحنه معارف الهی، در صحنه فلسفه، در صحنه فقاهت، در صحنه سیاست، در هر صحنه ای که وارد بشود اشخاصی که تزکیه نشدند و تصفیه نشدند و از این شیطان باطن رها نشدند، خطر این ها بر بشر خطرهای بزرگ است.
صحیفه نور ج14- ص 254
کتاب «من زنده‌ام» خاطرات دوران چهار ساله‌ی اسارت خانم معصومه آباد در زندان‌های رژیم بعث صدام است. روایت کتاب از دوران کودکی نویسنده آغاز و با بیان بخش‌های مهمی از نوجوانی وی ادامه پیدا می‌کند. کتاب، با بیان نقش و تأثیر انقلاب اسلامی بر زندگی و شخصیت خانم آباد به دوره‌ی دفاع مقدس، اسارت و آزادی او و سه بانوی آزاده‌ی دیگر، به پایان می‌رسد.
سی و چند روز بیشتر از حمله‌ی رژیم بعث به ایران نگذشته بود که چهار نفر از دختران امام خمینی دست نامحرمان اسیر شدند! «بنات‌الخمینی» عنوانی بود که سربازان صدام به چهار بانوی امدادگر ایرانی داده بودند.
بعثی‌ها اول که ماشین‌شان را محاصره می‌کنند، از خوشحالی پایکوبی می‌کنند و پشت بی‌سیم به فرماندهان‌شان اعلام می‌کنند که دختران خمینی را گرفتیم! بعدتر برخی دیگر از افسران بازجو به این بانوان غیرنظامی می‌گویند از نظر ما شما ژنرال‌های ایرانی هستید!
کسی که به اجرای احکام اسلام و تحقق نظام قرآنی، عشق می ورزد، باید دو جهت را مهم تلقی کند.
1- جهت ایجابی؛ که ترویج و نشر نظام اسلام است.
2- جهت سلبی (که منشأ کل رفع و دفع بدی های نظام های غیر اسلامی ست)
در مورد شکل اول، مسئله ی امر به معروف پیش می آید و در مورد شکل دوم، نهی از منکر به صورت قولی و عملی ضرورت پیدا می کند.
بدیهی ست که این نهی از منکر، بدون قاطعیت و پشتکار و خلوص نیت، تحقق مطلوبی نخواهد داشت. مرحوم آقا نورالدین در روند جلوگیری از مظاهر تباهی و قوانین غیرمشروع، قاطعیت و جلالت توصیف ناشدنی داشت و تنها هدفش اسقاط تکلیف و جلب رضایت حق تعالی بود.
وقتی اوایل سلطنت رضاخان برای انگور مالیات می بندند، زمزمه هایی از تنفر و انزجار عمومی بر زبان ها جاری و ساری بود. از جمله روزی آقا پس از ادای فریضه ی ظهر و عصر از مسجد خارج می شده اند و معتمدین و ریش سفیدان و بزرگان، حضرت را مشایعت می نموده اند، در آن بین، صحبت از مالیات انگور پیش می آید و فردی به نام ملا علی به رفقا می گوید: می ترسم وقتی زن و بچه ها از باغ بیرون می آیند، مأمورین دولتی آنها را تفتیش کنند و در این بین، مفاسد و خطراتی متوجه آنها باشد. آقا این سخن به گوشش رسید، گفت، چه می گویی ملا علی؟ ملا علی قضیه را بیان کرد. آقا متغیر و ناراحت، دواتی طلب می کند و نامه ای به مرکز می نویسد. در جواب نامه، فردای آن روز تلگرافی اعلام می شود که، مالیات ملغا شد!
انتخاب شده از کتاب اویس زمان و نور عالمان
اوایل جنگ بود. در جلسه ای بنی صدر بدون «بسم الله» شروع کرد به حرف زدن. نوبت که به صیاد رسید به نشانه ی اعتراض به بنی صدر که آن زمان فرمانده ی کل قوا بود، گفت: «من در جلسه ای که اولین سخنرانش بی آنکه نامی از خدا ببرد، حرف بزند، هیچ سخنی نمی گویم.»
احترام و خوش‌رویی هنگام بخشش
احترام به کسی که از بخشش آدمی برخوردار می‌گردد، نشانه‌ی بزرگ منشی و عُلوّ همت و مروت دینی ست. از سوی دیگر، معذرت خواهی از طرف مقابل به هنگام اعطای وجوه، بیانگر کم شمردن بخشش از سوی بخشنده است و این نکات ارزنده در همه یافت نمی‌شود. چه بسیار کمک‌ها که به واسطه منت و تحقیر و ...، از ارزش حقیقی‌اش تهی می‌گردد.
دقت در پذیرش وجوهات
این قسمت بحث ما، خویِ آزاد منشی و رادمردی حضرت را به اثبات می‌رساند و هم، تفاوت واکنشی وی را در مقابل ارباب زر و افراد متوسط و پایین اجتماع.
از آنجا که او مردی با خدا بود و هیچ یک از جلوه های فریبنده‌ی دنیای ناپایدار نمی‌توانست در عظمت روحش تأثیر بگذارد، هیچ گاه به خاطر ثروت و امکانات، روی خوش به زورمندان نشان نمی‌داد و بالعکس، با روستاییان و افراد سطح پایین اجتماع در نهایت کرامت و بزرگواری بود.
به عنوان نمونه: هیچ موقع پولی را که به منظور اهداف و نقشه های شخصی و به دور از اخلاص خدمت ایشان می‌آورند، قبول نمی‌کردند و اگر شبهه ناک بود و جای شک و سؤال داشت، تأمل می‌فرمودند تا حقیقت نیت آورنده‌ی پول مشخص شود.
در مورد اعتلا بخشیدن روحیه ورزشکاران که همانا اقتدا به سید اوصیا و سرور اولیا است نیز حکایتی دارد – به نقل از سید ضیا جواد پور – و آن اینکه ، روزی ورزشکاران راجع به برنامه های پرورشِ جسمی خود از حضرت سوالاتی کردند و آقا برای اینکه اظهار نظرش مطابق با واقع باشد ، گفت باید ناظر برنامه های شما باشم و بعد از آن نظر بدهم. ورزشکاران ضرب و کباده و میل و تخته شنا را در وقتی مناسب می آورند و مثل زورخانه آغاز برنامه می کنند. آقا پس از رویت کامل و دقیق می فرماید: خیلی خوب است و آنان را در مسیر روحیه ی ورزشی - که تأثیری بسزا در خودسازیِ روح و جان نیز دارد- تشویق می نماید. همین نوع برخورد را با طلاب علوم دینی و افراد مخلص و خیّر و ساعیان امور مذهبی و... داشت.
انتخاب شده از کتاب اویس زمان و نور عالمان
مبارک آن وقتی است که خودمان بتوانیم خودمان را بسازیم و دنبال آن کشور را. هر اصلاحی نقطه اولش خود انسان است، اگر چنانچه خود انسان تربیت نشود نمی تواند دیگران را تربیت کند
متانت
مؤمن در تمامی ابعاد باید وزانت و متانت داشته باشد. در غیر این صورت بیگانه، از این مسأله بهره برداری های سوء می کند. به خصوص در برخورد با کسانی که از نظر ساختمانِ فکری و اعتقادی با ما تفاوت ریشه ای و تضاد کلی و همه جانبه دارند. آنچه می تواند گسترش اسلام را تضمین کند، توسل مسلمین به اخلاق حسنه و رفتار اسلامی با گمراهان، و وارد شدن از راه تبلیغ و استدلال است. همان طور که تاریخ نیز بیانگر این مدعاست.
مرحوم آقانورالدین در ردّ «بهائیان» کتاب استدلالیِ متقنی تألیف کرد، اما وقتی دید بعضی از مسلمانان، حیوان نجس العینی را در طبقی نهاده اند و آن را به نام یکی از سران این فرقه صدا می زنند، ممانعت فرمود و اضافه نمود: این اعمال علاوه بر اینکه وقارِ دینیِ شما را از بین می برد، موجب می شود روی آنها بر روی شما باز گردد.
کتاب اویس زمان و نور عالمان - ص133
برای آشنایی بیشتر با این عالم برجسته به لینکهای زیر مراجعه نمایید.
در عظمت شخصیت آقا نورالدین همین بس که، وقتی به مناسبت هفتادمین سالگرد رحلت ایشان در اراک مجلس با شکوهی با حضور مسئولین، رؤسا ، روحانیّون، فضلا، شعرا و نظامیون منعقد گردید و حجت الاسلام واعظی در آن سخنرانی فرمودند، در ضمنِ صحبت ها به این اشاره کردند که، وقتی به آیت الله العظمی اراکی مدظله گفتم: آقا! چنین مجلس یادبودی برای مرحوم آقانورالدّین منعقد است. شما چه نظر و مطالبی راجع به ایشان دارید؟ فرمودند مرحوم آیت الله آقا نورالدّین کسی است که آقا امام زمان (ع) را زیارت کرده است وامام زمان (عج) با تبسمی ملیح، به ایشان فرموده است : تو اویس زمانی! با این وصف ، من که هستم که بخواهم راجع به آقا نورالدّین مطلبی بگویم.
برای مطالعه بیشتر در مورد شخصیت و کرامات ایشان به کتاب اویس زمان و نور عالمان نوشته داود نعیمی مراجعه کنید.
لینک مرتبط: آقانورالدین عراقی - اویس زمان
در انتهایی‌ترین قسمت قبرستان قدیمی اراک (۱۰۰ متری شمال غرب مصلای شهر اراک) مقبره‌ای قرار دارد که 90 سال پیش شخصیتی در آن آرام گرفت که در آن دوران به اویس زمان شهرت یافت.
آقا نورالدین که پدربزرگها و مادربزرگهای اراکی سخنان زیادی از کرامات وی نقل می کنند در زمان خود و به گفته عالمان هم عصر وی و آنچه در کتاب "اویس زمان نور عالمان" آورده شده است از ناحیه مقدسه امام زمان لقب "اویس زمان" گرفت.
پدر و اجدادش از سادات معروف و دانشمند کرهرود اراک هستند که سلسله نسب شان به امام سجاد علیه السلام می رسد.
