چه کار کنیم که دیگران ما را دوست داشته باشند؟

20 عوامل محبت در احادیث اسلامى

مردى نزد پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) آمد و از حضرت سؤالاتى کرد از جمله پرسید: چه کنم تا مردم مرا دوست بدارند، حضرت فرمود: به مردم نیکى کن و چشم به داشته آنها نداشته باش و به آن طمع مکن تا تو را دوست بدارند.

1 - ایمان محور محبت
قَالَ الصَّادِقُ (ع) مَنْ أَحَبَّ لِلَّهِ وَ أَبْغَضَ لِلَّهِ وَ أَعْطَی لِلَّهِ فَهُوَ مِمَّنْ کَمَلَ إِیمَانُهُ
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس به خاطر خدا دوست بدارد و به خاطر خدا دشمن بدارد و به خاطر خدا عطا کند، از کسانى است که ایمانش کامل شده است. امام باقر (علیه السلام) فرمود: اگر خواستى بدانى در تو خیرى هست، به دلت نگاه کن، اگر اهل طاعت خدا، فرمانبرداران را دوست دارد و از اهل معصیت خدا بدش مى آید، در تو خیرى هست و خداوند تو را دوست دارد. و اگر از اهل اطاعت بدش مى آید و از اهل معصیت خوشنود است، در تو خیرى نیست، و خداوند از تو ناخشنود است، و (بدان) که هر کسى با دوست خود خواهد بود. (یعنى در قیامت دوست با دوست است ).
و فرمود: هر کس که معیار محبت و دشمنى او دین نباشد دین ندارد. آرى اگر کسى شوهر و یا همسر مؤ من و با تقوائى دارد، که خداوند او را دوست مى دارد، باید همسر خود را دوست بدارد، زیرا ایمان براى مؤمن برترین فضیلت است، و هرگز نمى تواند هیچ فضیلتى جانشین ایمان گردد.
2 - محبت ، محبت مى آورد
بِالتَّوَدُّدِ تَکونُ المَحَبَّةُ؛ امام علی(علیه السلام) فرمود: با دوستى، محبت محکم مى شود، یعنى براى پیدا کردن دوست، و دوست کردن همسر و دیگران از خودتان شروع کنید، سعى کنید دوستى کنید تا او هم با شما دوست شود.
3 - توجه و حضور قلب به خدا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر که در نماز، دل به خدا دهد، خداوند روبه او کند، دلهاى مؤمنین را هم به دوستى با او مى گرداند، بعد از آنکه خدا او را دوست مى دارد.
4 - احسان و نیکى محبت مى آورد
بِالاِحْسانِ تُمْلِکُ الْقُلُوبُ
حضرت على (علیه السلام) فرمود: با احسان و خدمت ، دلها را مى شود مالک شد، و در حدیث دیگرى فرمود: با احسان و نیکى مى شود افراد را خرید و بنده کرد. آرى فطرت و سرشت انسان به گونه اى است که وقتى به او احسان شود، مجذوب مى شود و انس مى گیرد.
5 - سلام کنید و محبت ایجاد نمائید.
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: سوگند به آنکه جانم به دست اوست، به بهشت وارد نمى شوید تا ایمان بیاورید. و ایمان نمى آورید تا با یکدیگر دوست باشید، آیا نمى خواهید شما را به کارى راهنمائى کنم که اگر انجام دهید، با هم دوست شوید؟ (براى ایجاد محبت ) به یکدیگر آشکارا سلام کنید.
و حضرت على (علیه السلام) فرمود: زبانت را به سخن ملایم و سلام کردن عادت بده تا دوستانت زیاد شوند و دشمنانت اندک گردد.
6 - اظهار محبت ، محبت مى آورد.
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: مرد وقتى به زنش بگوید دوستت دارم، این سخن هرگز از دل او بیرون نمى رود.
مردى به امام باقر عرض کرد: من فلانى را دوست دارم، حضرت فرمود: او را از این دوستى آگاه کن ، که براى دوام مؤثرتر و در الفت بهتر است.
7 - صورت گشاده و خندان
حُسْنُ الْبِشْرِ أَوَّلُ الْعَطاءِ وَ أَسْهَلُ السَّخاءِ ؛ حضرت (على علیه السلام) مى فرماید: رخسار نیکو اولین هدیه و راحت ترین بخشش است و فرمود: صورت گشاده و باز تو اول نیکى تو است، و دلالت بر بزرگوارى تو مى کند و فرمود: صورت باز ، آتش دشمنى را خاموش مى کند، و فرمود: صورت باز و گشاده ریسمان محبت است، و فرمود: کار نیک و صورت باز، محبت مى آورد و انسان را به بهشت مى رساند. و فرمود: صورت گشاده، روش هر آزاده است.
8 - خوش آمد گوئى و محبت
حضرت على (علیه السلام) فرمود: روى باز و گشاده و بخشش و نیکى و خوش آمد گفتن، موجب دوستى مردم است.
9 - دست دادن ، محبت مى آورد
تَصافَحُوا فَاِنَّ المُصافَحَةَ تَزیدُ فِی الْمَوَدَّةِ؛ پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به یکدیگر دست بدهید که محبت را زیاد مى کند.
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: به یکدیگر دست بدهید که کینه را از بین مى برد.
10 - هدیه دادن ، دوستى آفرین است
تَهَادُوا تَحَابُّوا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: به یکدیگر هدیه دهید، تا دوست هم باشید، چرا که هدیه کینه را از بین مى برد.
و حضرت على (علیه السلام) فرمود: هدیه محبت مى آورد، و فرمود: هیچ چیز مثل هدیه ، فرمانروا را ملایم و خشم را بیرون و رانده شده را متمایل و کارهاى سخت را آسان و بدیها را دور نمى کند.
نکته مهم در هدیه و اهمیت آن به اظهار محبت و دوستى است، نه ارزش ‍ مادى آن، بنابراین در هدیه توقعات را کنار بگذارید و ارزش واقعى آن را در نظر بگیرید تا دوستان شما و خود شما بتوانید همواره به یکدیگر هدیه اى هر چند اندک به نشان دوستى تقدیم کنید، متاءسفانه این ابراز دوستى، در نزد بعضى به خاطر توقعات نابجا تبدیل به وسیله کدورت مى شود و بجاى تشکر و دریافت پیام هدیه، بخاطر مسائل مادى از یکدیگر دلخور مى شوند.
این هم هدیه است
امام صادق (علیه السلام) فرمود: محبوبترین برادرانم، کسى است که عیب هاى مرا به من هدیه اى دهد. و حضرت على (علیه السلام) فرمود: چه خوب هدیه اى است موعظه و پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: هیچ مسلمانى براى برادرش، هدیه ای بهتر از سخن حکیمانه که یا هدایتش را زیاد کند، یا از هلاکت دورش کند، نداده است.
11 - معاشرت نیکو
حسنُ العشرةِ تستدیمُ المودةِ.
حضرت على (علیه السلام) فرمود: معاشرت نیکو، دوستى را دوام مى بخشد، البته تاثیر معاشرت نیکو و رعایت اخلاق در خانواده و برخورد دوستانه ، مساله اى کاملا روشن است .
12 - خوش اخلاق باشید.
حُسْنُ الْخُلُقِ یُورِثُ الْمَحَبَّةَ .
حضرت على (علیه السلام) فرمود: خوش اخلاق بودن ، دوستى مى آورد، و فرمود: سه چیز محبت مى آورد، خوش اخلاقى، ملایمت نیکو و تواضع .
13 - خوش گمانى ، محبت مى آورد.
مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنّاسِ حازَ مِنهُمُ المَحَبَّةَ؛
حضرت على (علیه السلام) فرمود: هر کس به مردم خوش گمان باشد، به محبت آنها دست مى یابد.
14 - ملایمت و نرم خوئى
بالرفقِ و التوددِ یُحببکَ القلوب .
امام باقر (علیه السلام) فرمود: با ملایمت و دوستى ، دلها تو را دوست دارند.
15 - بى نیازى از دیگران ، و محبت
حضرت على (علیه السلام) فرمود: خود را محبوب مردم کن، با بى رغبتى به آنچه در دست آنهاست، تا به محبت آنها برسى. مردى نزد پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) آمد و از حضرت سؤالاتى کرد از جمله پرسید: چه کنم تا مردم مرا دوست بدارند، حضرت فرمود: به مردم نیکى کن و چشم به داشته آنها نداشته باش و به آن طمع مکن تا تو را دوست بدارند. (بنابراین همسرانى که بى جهت و بدون تناسب، در فکر کندن مال از شوهر خود هستند و پى در پى تقاضاى نابجا دارند، از محبت آنها کاسته خواهد شد.)
16 - سخاوت ، محبت آور است
السَّخَاءُ یَزْرَعُ الْمَحَبَّةَ
حضرت على (علیه السلام) فرمود: سخاوت، محبت را مى رویاند و امام صادق علیه السلام به على علیه السلام فرمود: خودت را با رسیدگى به برادرانت محبوب گردان ، همانا خداوند محبت را در بخشش و دشمنى را در امساک و ندادن قرار داده است .
17 - سکوت و محبت
إِنَّ الصَّمْتَ یَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ امام هشتم فرمود: سکوت محبت مى آورد، سکوت راهنماى هر چیزى است . (زیرا بیشترین اسباب دشمنى از سخن گفتن است و از آنجا که حرکت دادن زبان کارى آسان است ، بسیارى با سخنان سبک و نسنجیده آبروى خود را مى برند و خود را نزد مردم و خدا سبک مى کنند).
18 - سخن زیبا و محبت
امام چهارم حضرت سجاد (علیه السلام) فرمود: سخن زیبا، دارائى را زیاد و روزى را افزایش مى دهد، اجل را به عقب مى اندازد و انسان را نزد خانواده محبوب و وارد بهشت مى کند.
19 - تواضع ، محبت مى آورد.
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ
حضرت على (علیه السلام) فرمود: نتیجه تواضع و فروتنى ، دوستى است. و فرمود: سه چیز محبت مى آورد: خوش اخلاقى ، ملایمت نیکو و تواضع
20 - سه عامل محبت
امام باقر (علیه السلام) فرمود: سه چیز محبت مى آورد، قرض و تواضع و بخشش
اینها نمونه اى بود از آنچه در روایات اسلامى به عنوان عامل محبت معرفى شده است ، که زن و شوهر مى توانند به تناسب حال خود براى دوام محبت و زیاد شدن آن، از اینها بهره مند شوند و در این میان باید از عوامل مهمى مثل ایمان، محبت، احسان، صورت باز و خندان، هدیه دادن، اخلاق خوب، شیرین زبانى و بى نیازى و کم توقعى و تواضع ، بیشتر استفاده نمود. و گذشته از این امور، زن و شوهر مى بایست همواره به تمیزى و زیبائى خود و خانه و فرزندان و احترام متقابل بسیار اهمیت بدهند که در جلب محبت بسیار مؤ ثر مى باشد.

 اخلاق در خانواده و تربیت فرزند، سید محمد نجفى یزدى