تلاش برای فرار از مسئولیت تصویب و اجرای آنچه به اصرار دولت "برجام" نامیده میشود پس از سخنرانی 16 آذر ریاست محترم جمهور در دانشگاه تهران به یکی از موضوعات بحث بر انگیز روزهای اخیر تبدیل شده که نگاه دوباره به برخی اسناد منتشر شده در این خصوص روشنگر ابعاد جالبی از این موضوع خواهد بود.
دکتر حسن روحانی (16آذر95): "در مسأله تحریم، جز در مسأله بانکی که اشاره میکنم، بقیه تحریمها به طور کامل و 100 درصد برداشته شده است. در مسأله بانکها، ما امروز با بانکهای کوچک دنیا کار میکنیم، یعنی اگر بخواهیم چیزی را صادر و وارد کنیم، در دوران تحریم ناچار بودیم با صرافیها کار بکنیم، خطراتی هم در آن بود. میبایست هزینه بالایی هم پرداخت میکردیم ، این هزینه پرداخت نمیشود و داریم با بانکهای کوچک و متوسط کار میکنیم، یک تعداد بانکها هستند که میترسند."
****************
رهبر معظم انقلاب (25خرداد 95): "خب وظیفهی طرف مقابل این بود که تحریمها را برطرف کند، برطرف نکرده؛ تحریمها برطرف نشده. بخشی از تحریمها را اینها به یک نحوی برداشتهاند، منتها در عمل برداشته نشده. خب میدانید آنچه محلّ بحث بود تحریمهای ثانویّه بود. تحریمهای اوّلیّه را اینها با کمال قدرت حفظ کردند و این بر روی تحریمهای ثانویّه اثر میگذارد. من خواهش میکنم کسانی که دستاندرکارند توجّه کنند، دقّت کنند؛ مدام نگوییم تحریمها برداشته شده؛ نه، مسئلهی معاملهی بانکها حل نشده و بانکهای بزرگ معامله نمیکنند.
مهدی محمدی: اگر بخواهیم اقدامات و مقرراتی را که آمریکایی ها بعد از اجرای برجام، علیه ما انجام داده اند بشماریم این اقدامات بیش از 20 یا 30 مورد بوده اما دوستان ما تقریبا هیچ واکنشی نشان نداده اند.
محمدی با تاکید بر اینکه هزینه نقض برجام برای آمریکا، تقریبا صفر بوده است گفت: کار به جایی رسیده که مقام معظم رهبری نیز بیان می کنند که برجام در حال تبدیل شدن به عاملی برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران شده است در حالیکه نظام با این هدف از خودگذشتگی کرد و برجام را پذیرفت که تحریم ها سبک شود.
مهدی محمدی کارشناس مسائل راهبردی با اشاره به قانون داماتو، اظهار کرد: این قانون در سال 2010 عمدتا بر روی بحث بنزین و گازوئیل متمرکز شده بود و در سال 2012 این قانون توسعه یافت و موارد متنوعی را شامل می شود.
سید یاسر جبرائیلی: اینکه آقای ابوطالبی گفتهاند اجماع حاصل شود و ناقضان برجام منزوی شوند، منظورشان این است که ایران و اروپا توافق را ادامه دهند، به نقض آمریکا توجه نکنند و در نهایت یک بیانیه مشترک علیه تحریمهای جدید بدهند که «آمریکا! خیلی کار بدی کردی»(!) این موضعگیری کودکانه، حقیقتا مایه شگفتی است. به این برادر بزرگوار باید گفت شما بودید که آمریکا را در جایگاه کدخدا نشاندید. مدعی شدید با مذاکره دوجانبه میتوان سوءتفاهمها را رفع کرد و به برد- برد رسید. اگر بنایتان بر انزوای آمریکا بود و انتظاری درباره لغو تحریمها و اعمال نشدن تحریمهای جدید نداشتید، با دیگران توافق میکردید تا آمریکا در انزوا بماند. آمریکا همه آن چیزی را که از مذاکره میخواست، خود مذاکره بود تا به جهان بگوید «ایران هم پای میز آمد». شما از عزت ملت هزینه کردید تا تحریمها را رفع کنید؛ اکنون که با لغو نشدن تحریمها و وضع تحریمهای جدید مواجه هستید، میگویید توافق را با دیگران ادامه دهیم تا آمریکا منزوی شود؟!!
به گزارش عمارنامه، تصویب قانون تحریمهای ایران(ISA) به مدت 10 سال در کنگره آمریکا، واکنشهای متعددی را در داخل و خارج کشور در پی داشته است. هر چند اکثر صاحبنظران، این اقدام را نقض صریح تعهد آمریکا در ماده 26 برجام مبنی بر خودداری از وضع تحریمهای جدید هستهای میدانند اما کسانی نیز معتقدند دولت آمریکا متعهد به اجرا نکردن قوانین تحریم است و حتی اگر ISA توسط آقای اوباما امضا شود نیز اثر اجرایی ندارد. از جمله آقای دکتر ظریف اخیرا گفتهاند: «همانطور که در گذشته مقامات آمریکایی موظف بودند اجرای تحریمها را متوقف کنند، اکنون هم اجرا متوقف است و شرایط برای کشورهای ثالث تفاوتی ندارد. کاری که کنگره آمریکا کرده است در صورتی که به امضای رئیسجمهور آمریکا هم برسد اثر اجرایی ندارد».(1)
یک جمله هم من در پایان عرایضم راجع به این مسائلی که ما با این دولت مستکبر داریم عرض بکنیم. البتّه این دولتی که بنا است بیاید که هنوز نیامده؛ حالا او هندوانهی دربسته است و نمیدانیم حالا داخل آن چه در میآید، امّا همین دولتی که الان وجود دارد -همین دولت کنونی در آمریکا- دارند برخلاف آنچه تعهّد کردند و تصمیمگیری مشترک کردند و مسئولین به ما آنوقت اعلام کردند، عمل میکنند. من اینجا لازم میدانم عرض بکنم [اینها] کارهای متعدّدی کردند، تخلّفهای متعدّدی کردند، یکی دو تا نیست، تازهترینش این تمدید تحریم ده ساله است، اگر این تحریم [تمدید] بشود، قطعاً نقض برجام است -بدون تردید- و بدانند جمهوری اسلامی حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد.
بعد از سال ها اصرار بر روی حق هسته ای و با ایجاد موانع و تهدیدات و تحریم های دشمنان، با تغییر دولت جمهوری اسلامی ایران و پس از مذاکرات برای رفع محدودیت های ایجاد شده، و به نتیجه رسیدن مذاکرات، و در نهایت پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان، تایید شورای امنیت ملی، رهبری به صورت مشروط توافق نامه موسوم به برجام را تایید کردند و این توافق نامه وارد مرحله اجرا شد.
23 تیرماه 1395، یک سال از این رویداد مهم می گذرد. اما اگر تاریخ انقلاب را بررسی کنیم، به رویدادی مشابه برجام بر می خوریم که درس ها و عبرت های فراوانی را به همراه دارد؛ ماجرای پذیرش قطعنامه 598.
برخی از تشابهات برجام و قطعنامه 598:
1- هر دو مورد در تیرماه به نتیجه رسیدند. (23 تیر 94 برجام، 29 تیر 66 صدور قطعنامه 598 و 27 تیر 67 پذیرش قطعنامه در ایران)
2- در هر دو مورد در مراسم حج حادثه ای اتفاق افتاده و تعدادی از زائران ما به شهادت رسیدند. (6 ذی الحجه 1366 و 10ذی الحجه 1394)
زینب سادات موسوی- رجانیوز: رئیس جمهور چندی قبل مدعی شد که استفاده ایشان از بهترین متخصصان کشور در مذاکرات باعث به نتیجه رسیدن برجام شده است[1]. از تمرکز بر کلمه متخصص و شرح احوال متخصصان مورد ادعا میگذریم. از ارزیابی برجام هم میگذریم. دیگر تقریبا همه فهمیده اند و بقیه هم با گذشت زمان متوجه خواهند شد که چه دادیم و چه گرفتیم. فعلا همین ابتدای کار مشخص شد اظهارات جناب ظریف در عدم تناقض قطعنامه 2231 با موشکهای بالستیک ایران، صحت ندارد. همچنین علی رغم لاپوشیهای دولت، هیچ گشایش موثری در روابط بانکی ایجاد نشده و حتی منابع ایران در کشور عمان و هند قابل وصول نیست (اگر مذاکره کنندگان ایرانی تمایل دارند در مورد وضعیت مطالبات 5 میلیارد دلاری از عمان نظر دهد). زمان بقیه مسائل را هم مشخص خواهد کرد.
گروه سیاست جهان نیوزـ سعید ساداتی: این روزها هرجا که مینشینی سخن از "برجام" است. برجامی که طی دو سال اخیر جوری قد کشیده و بزرگ شده بود که گویا منجی مردم ایران قرار است از راه برسد. بازار مسکن و کار و اشتغال و سرمایه و تولید و واردات و صادرات و ... دو سال خوابید به هوای "برجام"!
همه منتظر بودند که "برجام" بیاید و معجزه کند. بنزین بشود لیتری 100 تومان و شیرهای شیشه ای به مغازه ها بازگردد و دوباره همه کالاها ارزان شود و با ماهی 500 هزارتومان بشود راحت زندگی کرد و دیگر با حقوق زیر یک و نیم میلیون تومان "فقیر" به حساب نیایی!
دو سال و اندی گذشت. دولت کارها را خواباند. آنقدر "برجام، برجام" کرد که خودش هم باور شد گره کار فقط و فقط با "برجام" باز می شود. به یاد ملانصرالدین، خودش هم رفت در صف آش ایستاد، اما نه از آش خبری بود و نه از "جاش". دشمنی که حالا با لبخند مقابل ما نشسته بود، هم "آش" را با خود برده و هم "جاش" را!
مهدی محمدی: با وجود اینکه زمان چندانی تا موعد انتخابات مجلس و خبرگان باقی نمانده، به نظر میرسد بازی اصلی در این انتخابات هنوز آغاز نشده است. گمان من این است که مساله اصلی در این انتخابات نتیجه آن نیست. برای کسانی که تصور میکنند ایران را در یک مسیر اجبار راهبردی قرار دادهاند، نتیجه اولویت دوم است. مساله اصلی برای آنها این است که این انتخابات آنگونه که آنها میخواهند چارچوببندی خواهد شد یا نه؟
این چارچوببندی در واقع به این معناست که انتخابات در ایران به بخشی از راهبرد پسابرجام آمریکا تبدیل شود. اگر فرض کنیم این راهبرد به طور خلاصه انقلابزدایی ساختاری و رفتاری از ایران در 2 محیط سیاست داخلی و سیاست خارجی است، آنگاه انتخابات مجلس زمانی در چارچوب مدنظر آمریکا قرار خواهد گرفت که چند اتفاق بیفتد:
1- انتخابات در چارچوب دوقطبی برگزار شود که مطلوب آمریکاست. ظاهرا و آنگونه که کنشهای هاشمی رفسنجانی به ما نشان میدهد انتظار غربیها این است که این دوقطبی در سطح ساختاری شکل بگیرد.
2- کسانی در این انتخابات روی کار بیایند، که مایل باشند با توافق هستهای به مثابه یک مدل برخورد کرده و آن را به سایر حوزههای درگیری راهبردی ایران و غرب سرایت بدهند.
گروه سیاسی - رجانیوز: با گذشت بیش از ۴۰ روز از آغاز فعالیت کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس،برگزاری جلسات کاری فشرده و متعدد با حضور مسئولان تیم هسته ای، کارشناسان و صاحبنظران و منتقدان، نهایتاً گزارش این کمیسیون به عنوان سند کارشناسی قوه مقننه با امضای دکتر علیرضا زاکانی رئیس این کمیسیون به صحن علنی مجلس ارسال شد تا نمایندگان ملت بر اساس این گزارش، نظر خود را درباره برجام اعلام کنند
آقای دکتر عراقچی معاون محترم وزارت امور خارجه که در برنامه دوشنبه شب گفتوگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما شرکت کرده بود، در پاسخ به این پرسش که «آیا قرار است برجام به صورت لایحه به مجلس ارائه شود یا نه؟» اظهاراتی داشت که درباره آن گفتنیهایی هست.
الف: ایشان با تاکید بر این که «برجام» از سوی دو طرف به صورت داوطلبانه اجرا میشود آن را مشمول اصل 77 قانون اساسی ندانسته و گفت: «طبق اصل 77 قانون اساسی تمامی معاهدات، موافقتنامهها و قراردادها باید برای تصویب به مجلس ارسال شود و نتیجه گرفت که «برجام» از نوع معاهده و توافقنامه و قرارداد نیست که نیازی به تصویب مجلس داشته باشد! این برداشت
حسن رحیم پور ازغدی در سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه 9 مرداد 94:
- باید مشخص شود برد-برد چیست؟ 3-2 چیست؟
- جشن پیروزی و جام زهری در کار نیست مساله هسته ای باید در چارچوب خط قرمزهای رهبری و اصول ایدئولوئژیک امام پیگری شود.
- نباید کسی متهم به خیانت شود و یا بگویند عده ای می خواهند جنگ راه بیاندازند.
- رهبری هم فرمودند که ما چیز خصوصی نداریم.
حضرت آیتالله خامنهای در پاسخ به نامهی حجتالاسلاموالمسلمین روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در خصوص مذاکرات هستهای، با تشکر از زحمات فراوان رئیس جمهور و با قدردانی از تلاش پیگیر و پر طاقت هیئت مذاکرهکنندهی هستهای، به سرانجام رسیدن این مذاکرات را گامی مهم خواندند و با اشاره به غیرقابل اعتماد بودن برخی از شش دولت طرف مقابل در مذاکرات، تأکید کردند: لازم است متنی که فراهم آمده با دقت ملاحظه و در مسیر قانونی پیشبینی شده قرار گیرد و آنگاه در صورت تصویب، مراقبت از نقض عهدهای محتمل طرف مقابل صورت گرفته و راه آن بسته شود.