رمز موفقیت "دکتر سلام" و "وطن امروز" در جذب مخاطب

 

باید اعتراف کرد که بسیاری از مسئولین و دست اندرکاران فرهنگ کشور جذب مخاطب را با دست کشیدن از برخی اصول یا تن دادن به اقداماتی دون شان یک رسانه یا مرکز فرهنگی منتسب به جریان حزب اللهی تعریف می کنند!

 

گروه فرهنگ جهان نیوز ـ کمال لطفی: اگر پای شما هم به تناوب کار یا مسائل دیگر به جلسات پر طمطراق نهادهای مختلف فرهنگی رسیده باشد حتما "جذب مخاطب" جزو اولین صحبت هایی بوده که به عنوان دغدغه حضرات به گوش شما خورده است!

شوربختانه باید اعتراف کرد که بسیاری از مسئولین و دست اندرکاران فرهنگ کشور (که البته روی سخن ما با عناصر حزب اللهی است و یقینا نهادی چون وزارت ارشاد مشمول این مرقومه نیست) جذب مخاطب را با دست کشیدن از برخی اصول یا تن دادن به اقداماتی دون شان یک رسانه یا مرکز فرهنگی منتسب به جریان حزب اللهی تعریف می کنند!

این عزیزان که نمونه های فراوانی از آنها را می توان در دسته های مختلف مشاهده کرد به دلائل مختلفی چون عدم اعتماد بنفس، تعجیل برای عقب نماندن از نمونه های مشابه خود، علاقه به ارائه بیلان کاری (بدون توجه به خروجی کار) و... به بهانه "جذب قشر خاکستری" یا "جذب مخاطب دیگران" به وادی تقلید از دیگران افتاده‌اند.

اما در این میان رسانه هایی هستند که بجای تقلید از دیگران، خود به عنوان یک "الگوی موفق" در میان هم صنفی های خود تبدیل شده اند و حتی تحسین مخالفان خود را نیز برانگیخته اند. از جمله می توان به مجموعه طنز سیاسی "دکتر سلام" و روزنامه "وطن امروز" استناد کرد که هر کدام در طیف خود به یک نمونه موفق و قابل اتکا تبدیل شده اند.

"دکتر سلام" محصول خبرگزاری دانشجو بوده و هر هفته منتشر می شود، مجموعه‌ای است که در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ سروصدای زیادی به پا کرد و بازخوردهای فراوانی در بین خواص و نخبگان سیاسی و رسانه‌ای کشور در پی‌داشت، امروز توانسته حتی به الگوی تولید در صدا و سیما تبدیل شده و آنچنان محبوبیتی برای خود دست و پا کند که جشن تولد دوسالگی آن در سالن وزارت کشور با حضور بیش از 3 هزار نفر برگزار شده و مخاطبان میلیونی برای خود پیدا کند.

روزنامه وطن امروز هم که امروز به عنوان تریبون منتقدان دولت شناخته می شود، با استفاده از تیتر و تصویر خود در صفحه نخست، انقلابی در میان مطبوعات مکتوب کشور برپا کرده که بسیاری را بر آن داشته تا با تقلید از این نوع چینش به دنبال رساندن سخن خود به مخاطبان باشد، امری که پیش از این در روزنامه های کشور سابقه نداشته است.

اما دلیل موفقیت این دو نمونه را که بدون تبعیت از مصادیق مشابه خود در چه مساله ای باید جستجو کرد؟

برای یافتن پاسخ این پرسش بهتر است مروری داشته باشیم به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۱۳۷۳/۰۴/۲۲ که در دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگی کشور ایراد فرموده و پیشنهادی را برای جذب مخاطب در پیش روی هنرمندان قرار داده که از آن می توان برای برنامه ریزی و اقدامات در عرصه های دیگر به عنوان چراغی روشن استفاده کرد.
"از جمله کارهایی که باید بکنید، یکی این است که مخاطبِ خودتان را خلق کنید. اگر به فکر این باشید که مخاطب جبهه‌ی مقابل را تصرّف کنید، ممکن است همین فکر، شما را وسوسه کند که به تقلیدِ کارِ جبهه‌ی مقابل بپردازید.  بعضی از عناصر جبهه‌ی خودی که مثلاً داستان می نویسند یا فیلم می سازند، با این خیال که مخاطبین جبهه‌ی مقابل را جذب کنند، به مسائلی می پردازند که نویسنده یا فیلمساز جبهه‌ی مقابل به آنها پرداخته است. مثلاً آنها برای جاذبه‌ی فیلم از عامل زن -یعنی عامل جنسی- استفاده میکنند؛ اینها هم همین کار را می کنند. این کار، به هیچ وجه صحیح نیست؛ چون به سایش در جبهه‌ی خودی کمک می کند. بنده این را قبول ندارم. نه فقط قبول ندارم، بلکه تصوّر می کنم این فکر، غلط و این کار، اشتباه است. ما باید مخاطب خودمان را خلق کنیم. اگر دشمنِ ما با تکرار یک حرف، گوشها را با آن آشنا می کند، ما نباید مجبور شویم حرفی را که او میخواهد، تکرار کنیم. اگر او با خوراندن یک خوراک، ذائقه‌ی جدیدی برای مردم کشور خلق می کند، ما نباید تبعِ آن ذائقه‌ی خلق شده باشیم. خودمان باید ذائقه‌ی دیگری خلق کنیم؛ یعنی همانی که مطابق فکر و ایمان و عقیده‌ی ماست. خلاصه این‌که، اگر دشمن خصوصیّاتی را در کار خودش برجسته می کند، ما تقلید نکنیم."

آنچه به وضوح از این فرمایشات رهبر معظم انقلاب بدست می آید این است که مسئولان فرهنگی کشور به غلط در طول سالیان اخیر مسیری را در پیش گرفته اند که از اساس اشتباه بوده و با خلط مساله "جذب مخاطب" با "خلق مخاطب" تاکنون فقط به هدر دادن بیت المال مشغول بوده و خروجی کار آنها با هزینه هایی که در این راه صرف شده، همخوانی ندارد!

اما "دکتر سلام" و "وطن امروز" با خلق مخاطب خاص خود (بدون در نظر گرفتن انتقاداتی که به نحوه عملکرد آنها در مرحله اجرا وارد است) توانسته اند امروز به جایگاهی برسند که مخاطبان برای بیرون آمدن هر شماره آن انتظار کشیده و با انتشار هر نسخه این دو، واکنش های مختلفی را به دنبال داشته باشند.

اکنون با توجه به ماه‌های پایانی سال 94 و آغاز برنامه ریزی نهادهای مختلف فرهنگی برای اقدامات خود در سال 95 بهتر است برای انتقال مفاهیم خوب، صحیح و متعالی مسیر اشتباه گذشته را تصحیح کرده و به جای کپی برداری از نمونه های مشابه یا کوتاه آمدن از اصول، سختی کار کردن را به جان خریده و با ارائه ایده‌های نو و بی بدیل بخشی از دغدغه‌های فرهنگی رهبر انقلاب را برطرف نمایند.