خانواده درمانی - هفته وحدت یا هفته وحشت
خانواده درمانی
(هفتة وحدت نوزاد نارس نورس یا.....)
چرخ دندههای یک ساعت با هم ارتباط تنگاتنگی دارند، برخلاف مخلوط خاک اره با دانههای ماسه و شن. وقتی یک قسمتی از این چرخ دندهها اشکال و ایرادی پیدا میکند بقیه سیستم و نظام ساعت هم به هم میریزد. در خانواده درمانی، باور بر این است که تمام اعضای خانواده مانند سیستم ساعت با هم تعامل و همکاری دارند. اگر عضوی از خانواده گرفتار مشکل شود، بدون شک بر اعضای دیگر اثر میگذارد. مشکل یک سیستم مانند آیینةای است که عیوب و نقصهای قسمتهای دیگر را نمایش میدهد. بنابراین هنگام درمان باید کل خانواده با هم حاضر باشند و همکاری کنند.
توحید درمانی( از کثرت به وحدت)
یک سلول، اعضای بدن ما، افراد خانواده و اشخاص یک جامعه مانند سیستم ساعت با هم ارتباط و همبستگی دارند. اسلام دین خاتم، جامع، جاوید، جهانی و جانفزا و جانفروز است. با برنامه سعادت بخش خود، فرزندان بنیآدم را که مانند «جمع پراکنده، متکثر و آشفته» هستند، به سمت قلّه هرم، حضرت آدم و بعد خداوند تبارک و تعالی جهت میدهد. «رسول مهربانی» با کتاب راهنمای خود، «قرآن شریف»، ما را از کف هرم که تکثر، تشتت و تفرقه و پراکندگی است به سمت اوج هرم که «وحدت یافتگی» است، نظام و سازمان میدهد تا فرزندان حضرت آدم همگی زیر این چتر دلپذیر، با هم پیوند برادری ببندند و با بمب تفرقه با کنترل دشمنان برادرکشی نکنند و در مشاجرات که در هر خانوادهای تا حدودی طبیعی است، برخی از اعضای خانواده از خانه بزرگ اسلام نرانند تا با تحریک منافقان و مغرضان، در برابر هم شاخ و شانه نکشند و به هم توهین نکنند.
آندره موروئا زندگینامه نویس فرانسوی میگوید: دوست شما عاشق هوشتان است و معشوقه شما عاشق جذابیتتان، اما «عشق خانواده» دلیل نمیخواهد؛ شما در خانواده متولد میشوید و با اعضای آن همخون هستید. با این حال، خانواده میتواند بیش از هر کس دیگری در دنیا، شما را عصبانی کند.
خانوادة بزرگ مسلمانان، امروز، نیاز به درمان جدی دارند، همانگونه که اعضای خانواده نباید راز خانواده را بیرون فاش کنند، نباید بیگانه را به حریم خود بیاورند و نباید نسبت به ناموس خانواده، بیغیرت باشند، مسلمانان نیز نباید اختلافات را به بیرون از خانواده بزرگ اسلامی( بیش از یک میلیارد) بکشند، باید بر امور مشترک تمرکز کنیم و در مناظرات علمی اخلاق و ادب اسلامی را رعایت کنیم و مراقب باشیم که هدف دشمنان این است که تفرقه بیندازند و حکومت کنند و متأسفانه با غفلت ما موفق بودهاند، نمونة بارز آن علم کردن گروهی افراطی که مانند القاعده و طالبان و وهابت است که خطر این افراطیون مانند خطر افراطیون یهود یعنی صهیونیسم است. به دلیل این نابسامانیهاست که از آب گل آلود ماهی میگیرند و عرفانهای نو ظهور و بهاییت را پرو بال میدهند و برای رشد این غدههای سرطانی هزینه هنگفت میپردازند و از آنها حمایت تبلیغاتی و سیاسی و...میکنند.
آزمون برادری(خود سنجی)
امیرالمؤمنین علی (ع) روایت کردهاست که رسول مکرم اسلام (ص) فرمود: هر مسلمانی بر برادر خود «30 حق» دارد که ذمه او بری نمیشود، مگر اینکه آن را ادا کند یا صاحب حق بر او ببخشد:
1- لغزش او را عفو کند 2- گریه اش را ترحم و دلسوزی کند 3- عیب او را بپوشاند 4- خطا او را نادیده گیرد 5- عذرش را بپذیرد 6- در غیاب او نگذارد غیبت و بدگوئی او را بنمایند 7- همیشه ناصح و خیر خواه او باشد 8- دوستی او را حفظ کند 9- نگذارد مدیون مردم شود 10- چون مریض شود او راعیادت نماید 11- در وقت مردن او حاضر شود 12- دعوت او را بپذیرد 13- هدیه او را قبول کند 14- رفت آمد با او را قطع نکند 15- از محبت او تشکر کند 16- با حسن نیت او را یاری دهد 17- در حفظ محارم و عفت او کوشش کند 18- حاجت او را بر آورد 19- در حاجات او شفیع او بشود 20- عطسه او را طلب خیر کند 21- در حال گمراهی او را هدایت نماید 22- سلامش را جواب گوید 23- سخن او را خوب تعبیر کند 24- به حیوانات او ترحم نماید 25-سوگندش را بپذیرد 26- با دوستانش دوستی کند و با او دشمنی ننماید 27- در حال ظلم و مظلوم بودن او را یاری نماید به ا ین طریق که در حال ظلم کردن او را از ظلم باز دارد و در حال مظلومیت او را در گرفتن حق کمک نماید 28- او را خوار نکند و تسلیم دشمن ننماید 29- آن خوبی ها که برای خود می خواهد برای او نیز خواستار باشد 30- و بدی هائی که برای خود دوست ندارد برای او نپسندد. بعد فرمودند: شنیدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: اگر یکی از شما نسبت به حقوق برادری مسامحه نماید روز قیامت از وی مطالبه می شود و قضا می گردد.[1]
باز برگردیم و به این حقوق دقت کنیم چه قدر عمیق است و دقیق؟! ما چقدر سخن رهبر عزیز اسلام(حضرت محمد(ص)) را اجرا میکنیم. بنابراین ما وظیفه داریم مسلمانان را حمایت مالی، کلامی، عاطفی، اطلاعاتی و شناختی و سیاسی و معنوی...کنیم. آیا واقعاً مسلمان میتواند در برابر کشتار در سوریه و فلسطین بیتفاوت باشد و اشکال کند که چرا دولت به کشورهای دیگر کمک مالی میکند؟ اگر این طور است نمره بالایی در آزمون برادری و مسلمانی نمیگیریم. آزمونی که خود پیامبر مشخص کردهاند که نقطه اشتراک مسلمانان است.
«هفته وحشت»
«هفته وحدت»، نوازد نورس نارسی نیست که اول هفته به دنیا بیاید و چند روز با رنجوری سپری کند و آخر هفته از دنیا برود، هفته وحدت درخت تنومندی است که در صدر اسلام، بذرش به دست پر برکت پیامبر مهربانی کاشته شدهاست و روز به روز پربارتر میشود. دشمنان اسلام، علفهای هرزی هستند، که دست در دست هم دادهاند تا اجازه نفس کشیدن و رشد را از این درخت بگیرند. تبلور، اتحاد مسلمان در هفته وحدت، مایة«وحشت» دشمنان شدهاست. هرکسی که به این وحدت اسلامی صدمه بزند و در واقع کمک به رشد علفهای هرز کرده و راه رشد این درخت پرثمر را به سهم خود گرفتهاست. مراجع شیعه تقویت اتحاد صفوف مسلمان را «واجب» و ایجاد تشتت و تفرقه را «حرام» میدانند. پس اگر هفته وحدت باید همیشگی و همه روزه باشد، نباید هفتة وحدت را جشن بگیریم؟ هفتة وحدت را «باید» جشن بگیریم، چون این کار مانند خانه روبی قبل از عید، یا جشن تولد، و یا یادداشت برای یادآوری و غفلتزدایی است. مانند پرچم و یک سمبل است که ما را به خود میآورد. و نماد تبری ابراهیم(ع) بر بت اسکتبار و صنم جهل.
اهداف خانواده درمانی
در روانشناسی خانواده درمانگران برای اهدافی بیان کردهاند که مهمترین آنها عبارتند از: 1. تغییر اصول غیرانطباقی که بر خانواده مسلط است،2. بالا بردن آگاهی اعضای خانواده در زمینه راههای مختلف حل مشکل، 3. افزایش روابط مستقیم چهره به چهره و کاهش از سرزنش، 4. کاهش یا رفع تعارض و اضطراب در روابط بین فردی، 4. تقویت حساسیت نسبت به نیازهای هیجانی اعضای خانواده به وسیله یکدیگر و برآوردهسازی نیازها، 5. تقویت ظرفیت افراد خانواده برای مقابله با نیروهای مخرب درون و بیرون از محیط خانواده، 6. نفوذ بر هویت خانوادگی و ارزشهای آن، به طوری که اعضای خانواده به سوی رشد و سلامتی گرایش یابند.
متناظر و موازات این اهداف، نیز باید در درمان گرفتارهای جهان اسلام در نظر گرفته شود.
چند نکتههای ناب قرآنی
1. وقتی در قرآن به صراحت بیان شده که به بتها و خدایان ساختگی مشرکان بد و بیراه و ناسزا نگویید، ما هم نباید به همدیگر ناسزا بگوییم.
2. از خداوند رحمان و رسول اکرم او پیروی کنید و با هم نزاع و ستیز نکنید که بنیان مهرتان و حکمت و حکومتتان سست میشود و نسیم پیروزی بر شما نمیوزد و صبوری کنید که خداوند با شکیبان است؛وَأَطِیعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ.[2]
3. و هرگز در برابر دشمن سست نشوید و از مصائبى که بر شما وارد مى شود، غمگین مباشید که شما برترید اگر مؤمن واقعى باشید. وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ .[3]
4. همانا مؤمنین با یکدیگر برادرند، پس میان برادران خود (در صورت اختلاف و نزاع) صلح و آشتى برقرار کنید و تقوى داشته باشید تا مورد ترحّم خداوند قرار گیرید؛ «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ ».[4]
درمانگر: پیامبر عزیز اسلام، اهل بیت، عقل.
روش درمان: به طور کلی برای درمان مشسکلات خانواده بزرگ اسلام میتوان از روشهای شناختی، رفتاری، عاطفی، تجسمی، معنویت درمانی، کاردرمانی و...کمک بگیریم. در این درمانها بر اموری تأکید میشود مانند:
1- کتاب درمانی(قرآن)
2- نقاط مشترک(خدا، قرآن، کعبه، پیامبر مهربانی، مناسک حج و عمره، اصل نماز و روزه، باور به انبیاء و معاد، باور به برادری و فرزندان حضرت آدم بودن همه مردم، صحابه مورد وفاق و...)
3- توجه به زیانهای تفرقه و فواید اتحاد
4- بر هم زدن معادلات تفرقهافکن دشمن (مانند تفرقه بینداز و حکومت کن)
5- تکنیک «زن و شوهر جنگ کنند، ابلهان باور کنند.» برای ناامید کردن دشمن، با جلسات دینی و سیاسی مشترک
6- با درخواست حق وتوی برای کل خانواده بزرگ اسلام.
7- دعای وحدت بعد از نماز جماعت
8- شرکت شیعه و سنی در مراسم دینی همدیگر
9- طرح وحدت و دوستی با ادیان دیگر و توجه به معنای این آیه که بعد از نماز خوانده میشود: آَمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آَمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ؛ فرستادة ما به آنچه از جانب پروردگارش به سوى او نازل شده ایمان آورده و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و کتاب ها و فرستادگان او ایمان آورده اند (و گفتند) میان هیچ یک از فرستادگان او فرق نمى گذاریم، و گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا عفوت را مى طلبیم، و بازگشت (همه) به سوى توست.[5]
پی نوشت :
1. وسائل الشیعه، ج 12، ص 212.
2.انفال، 46.
3.آل عمران، 139.
4.حجرات،10.
5. بقره، 285.
منبع: خانه خوبان، م.ح قدیری، ش60